شمش قلع چیست و چه کاربرد هایی دارد؟
قلع چهل و نهمین عنصر فراوان شناخته شده در جهان و از قدیمی ترین فلزات کشف شده توسط بشر است که از نوعی سنگ معدنی یا ذخایر آبرفتی استخراج می شود. اگر علاقمند هستید در خصوص فلز قلع ، ویژگی ها ، کاربرد ها و انواع آن اطلاعات بیشتری کسب کنید؛ دعوت می کنیم در ادامه با فولاد نصر آذربایجان همراه باشید.
شمش قلع چیست؟
شمش قلع یا Tin همان فلز قلع دست‌نخورده اولیه است که به شکل‌های مختلف مانند شمش و میله تولید می شود. منظور از شمش قلع درجه یک، قلع خالص تجاری است که حداقل از 8/99 درصد قلع به دست می آید. از شمش قلع خالص به عنوان آلیاژ با دیگر فلزات و یا به عنوان پوشش محافظ فلزات خاصی مانند روی، سرب و فولاد استفاده می‌شود که به این کار قلع اندود کردن گفته می‌شود.
همچنین استفاده از فلز قلع در آلیاژهای مختلف باعث می‌شود تا ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاص و منحصربه‌فردی ایجاد شود. کشور هایی مانند چین ،مالزی، تایلند، اندونزی، برزیل، نیجریه، کنگو و پرو ، آفریقای جنوبی و … از بزرگترین تولید کنندگان قلع در جهان هستند.
شمش قلع چگونه ساخته می شود؟
ابتدا سنگ معدنی قلع به نام سنگ کاسیتریت از معادن استخراج می شود. این ماده معدنی خالص نیست و اغلب با سنگ های معدنی دیگری مانند سنگ آهک، سیلیس و نمک یافت می شود و برای خالص سازی قلع و تولید شمش قلع نیاز به انجام مراحلی می باشد که در کارخانه های فرآوری این مراحل انجام می شود و طی فرآیندهای حذف اکسیژن مثل کک در کوره های ذوب، قلع آزاد می شود و به وسیله ی ماشین آلات پیشرفته به شکل قالب شمش، یا میله در می آید. و در مرحله ی بعد شمش ها در وزن‌های 50 کیلوگرمی و یا کمتر از این مقدار ریخته‌گری شده و پس از آن به فروش می رسند.
منابع ثانویه قلع نیز، بازیابی مجدد این فلز است. حدود 80 درصد قلع جهان از ذخایر آبرفتی و یا به عبارت دیگر ذخایر ثانویه تولید می شوند. مانند شمش قلع اندونزی و تایلند که با لایروبی کردن بستر دریا ها تولید می شوند. جالب است بدانید که حتی غلظت قلع در معادن غنی از قلع نیز بسیار کم است. یعنی حدودا 7-8 تن سنگ معدن باید استخراج شود تا یک کیلوگرم گاستریت بازیابی شود.
ویژگی های شمش قلع
از مهم ترین ویژگی های شمش قلع می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شمش قلع سبک است.
- انعطاف پذیر و قابل خم شدن است.
- از مقاومت بالایی در برابر رطوبت و خوردگی برخوردار است.
- در برابر اسید های ضعیف مقاوم است.
- رنگ نقره ای با دانه های سفید دارد و از نظر شکل و رنگ بسیار شبیه به فلز نقره می باشد.
- زمانی که در معرض هوا قرار می گیرد؛ مقاومت بالایی در برابر فرسایش و اکسید شدن دارد.
- نقطه ذوب پایینی دارد و به راحتی ذوب می شود.
- رسانا است و جریان برق را از خود عبور می دهد.
- سازگار با انواع عملیات سرد، مانند نورد، چرخش و اکسترود کردن است.
- چسبندگی محکمی به سطوح تمیز آهن، فولاد، مس و… دارد به همین دلیل به عنوان یک ماده پوششی مقاوم در برابر اکسید شدن عمل می کند.
- قابل بازیافت است
انواع شمش قلع
به طور کلی شمش قلع به دلیل آلیاژهای مختلف به کار رفته در تولید آن به دو دسته‌ی سرب دار و بدون سرب تقسیم می شود.
شمش قلع سرب دار
پرفروش‌ترین نوع شمش قلع ؛ شمش قلع سرب دار است. که آن را نام 37/63 درصد می‌شناسند.63 درصد نشان دهنده ی میزان قلع و 37 درصد نشان دهنده ی میزان سرب می باشد. این نوع شمش از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است و از مزایای آن می‌توان به کاهش اتصال کوتاه، کاهش تولید تفاله، کاهش خوردگی مس از روی برد و … اشاره کرد.
همچنین امکان استفاده از این نوع شمش در دماهای بسیار بالا وجود دارد و علت آن هم این است که این نوع از شمش از اکسیده شدن جلوگیری می‌کند. به همین دلیل از آن در انواع حمام قلع استفاده می‌شود. شمش قلع سرب دار قیمت مناسبی دارد و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است و در صنایع مختلف الکترونیک، تولید دستگاه‌های اتومات ، لحیم کاری بردهای الکتریکی و… مورد استفاده قرار می گیرد.
شمش قلع بدون سرب
از این نوع شمش برای لحیم کاری بدون نیتروژن استفاده می شود. شمش بدون سرب از خورندگی مس جلوگیری کرده و باعث می‌شود که در حین عملیات لحیم کاری، از تولید خاکستر قلع جلوگیری شود. این لحیم کاری از نوع موجی بوده و در دمای 260 تا 270 درجه‌ی سانتی‌گراد انجام می‌شود.
در این نوع از شمش قلع بدون سرب، اکسیداسیون قلع کم شده و نیازی به سرویس و همچنین تمیزکاری دستگاه نمی‌باشد و در نتیجه موجب کاهش هزینه‌ها می شود. به همین دلیل در صنایع مختلف استفاده می شود.
کاربرد های قلع
یکی از مهم ترین کاربردهای فلز قلع، ایجاد استحکام و دوام در مس است. با اضافه کردن قلع به مس، آلیاژ برنز به دست می‌آید که از ویژگی های آن تیز بودن، برندگی و میزان سختی قابل‌قبول می باشد.در شرایطی که نیاز به تولید لبه‌های برنده باشد ، آلیاژ برنز کارایی بالایی دارد. مانند ساخت وسائل شکار ، اسلحه و… همچنین از آلیاژ برنز در ساخت سکه و ظروف برنزی هم استفاده می شود.
علاوه بر این با آبکاری قلع یا قلع اندود کردن فلزاتی مانند آهن، فولاد، مس و … برای ساخت ظروف نگهدارنده غذا استفاده می شود.
از دیگر کاربرد های فلز قلع می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- لحیم کاری در اتصالات لوله
- لحیم کاری رساناهای الکتریکی
- پوشش ظرف‌های استیل
- پوشش یاتاقان
- ساخت آلیاژ باکیفیت و متفاوت مانند برنز، مفرغ، بابیت. و…
- پوشش ورقه های آهنی
- قلع کشی سیم های مسی
- استفاده به عنوان یک لایه نازک در ساخت قوطی های کنسرو
- دکوراسیون داخلی
- ساخت جواهرات
- استفاده به عنوان کاتالیزور برای سرعت بخشیدن به واکنش های شیمیایی
- در صنعت نساجی برای چاپ روی پارچه استفاده می شود.
- در شیشه سازی نمک های قلع به عنوان ضد مه و یخ زدگی در شیشه ها استفاده می شوند.
- در پلاستیک سازی برای ساخت پی وی سی استفاده می شود.
شمش قلع با پودر قلع چه تفاوتی دارد؟
شمش قلع دارای خلوص بالایی از قلع است. قیمت بالایی دارد و در سیم های مسی، آبکاری، قلع کاری و تولید آلیاژ استفاده می شود و به رنگ نقره ای براق بوده و انعطاف پذیر است. در حالی که پودر قلع برای دریچه ها و آینه ها استفاده می شد و امروزه کاربرد وسیعی برای تولید ورق قلع دارد که برای بسته بندی استفاده می شود.
قیمت شمش قلع
یکی از عواملی که مستقیماً بر روی قیمت شمش قلع تأثیر گذار می گذارد، میزان خالص بودن آن است. به همین دلیل قیمت گذاری محصول تولید شده ی نهایی متفاوت است. همچنین عواملی دیگری مثل نرخ ارز، میزان عرضه و تقاضا ، قیمت جهانی قلع و… نیز بر قیمت آن تاثیر گذار است.
در بازار کشور هر دو نوع قلع داخلی و وارداتی موجود هستند که قلع های تولید داخل از کیفیت نسبتا خوب و قیمت مناسب تری برخوردارند.
سخن آخر
همان طور که اشاره شد فلز قلع یکی از قدیمی ترین و پرکاربرد ترین فلزات است و نقش مهمی در صنایع مختلف دارد. این فلز از سنگ معدنی قلع استخراج و مطابق با استاندارد های روز دنیا به صورت شمش یا میله تولید می شود. فلز قلع سبک ، انعطاف پذیر ، مقاوم است و به تنهایی یا با عناصر دیگر ترکیب شده و مورد استفاده قرار می گیرد. که عمده ترین مصرف آن در صنعت لحیم كاری و پوشش دهی تجهیزات است.
این فلز در دو نوع سرب دار و بدون سرب تولید می شود که آشنایی با هریک از آنها به شما کمک می کند تا در هنگام خرید بتوانید انتخاب درستی برای کاربرد مورد نظر داشته باشید و مناسب‌ترین آن را تهیه کنید.
ما نیز در فولاد نصر آذربایجان به عنوان یکی از بزرگترین واحد های تولیدی مقاطع فولادی از قبیل انواع تیر آهن ، نبشی و… آماده ی ارائه خدمات به شما هموطنان عزیز هستیم. شما مشتریان محترم می توانید جهت مشاوره و سفارش محصولات بیان شده با شماره 04134329481 تماس حاصل فرمایید و اقلام مورد نیاز خود را با بهترین کیفیت و مناسب ترین قیمت تهیه فرمایید.
